Dunning Kruger Etkisi (Cahil Cesareti) Nedir, Sebepleri Nelerdir?

Dunning Kruger Etkisi (Cahil Cesareti) Nedir ? Sebepleri Nelerdir ?

Dunning Kruger Etkisi (Cahil Cesareti) Nedir ? Sebepleri Nelerdir ? Belirtileri Nelerdir ? Dunning-Kruger Sendromu Nedir ? Tedavisi Nasıldır ? Dunning Kruger ile Nasıl Başa Çıkılır ? Dunning Kruger Etkisinin Çıkışı

Dunning-kruger terimi, 1999 yılında iki psikolog tarafından yapılan bir araştırma sonucunda ortaya çıkmıştır. Cornell Üniversitesi’nde bulunan David Dunning ve Justin Kruger isimli iki psikoloğun deneyleri ve çalışmalarıyla bulunan bir sendromdur. Bu nedenle ismi Dunning-Kruger sendromudur ve basitçe cahil cesareti anlamına gelmektedir.

Dunning Kruger Etkisi (Cahil Cesareti) Nedir ?

Dunning kruger etkisi, kişinin herhangi bir konu veya yetenekte kendi bilgi ve becerilerini yanlış değerlendirdiği bir bilişsel önyargı şeklidir. Bu durumda kişi kendisiyle ilgili hatalı bir öz değerlendirmeye sahiptir. Kendi performansını değerlendirirken, nitelikli olup olmadığına bakmaksızın bilgi ve yeteneklerini olduğundan farklı bir biçimde ve abartarak sergiler.

Kişi kendini olduğundan daha yetenekli, daha zeki ve çok daha üstün bir şekilde göstermeye çalışır. Bu davranışlar, psikolojik bir rahatsızlık olan dunning-kruger etkisini ortaya çıkarmaktadır.

Dunning kruger teriminin Türkçe karşılığı ‘cahil cesareti’ olarak kabul edilmektedir. Kişi kendi yetkinliğini doğru bir şekilde göz önünde bulundurmadan her şeyi biliyormuşçasına kendini ortaya atar. Bir konuda kendilerini ortalamanın üstünde görme olasılıkları çok yüksektir ve bu kişiler, herhangi bir konuda daha nitelikli ve donanımlı olan kişilere göre çok daha fazla güvene sahiptirler. Dunning kruger etkisi içerisinde olan bir kişi sahip olduğu konumu, bilgiyi ve yetkinliği çok fazla abartır ve bilgisizliğini yok sayarak, yetersiz olduğunun farkında dahi olmadan o konuda nitelikli olan bir kişiye göre daha cesur davranır, tam da bu nedenle cahil cesareti olarak tanımlanmaktadır. Bu durum aynı zamanda bilişsel önyargılardan birisi olarak kabul edilmektedir.

Belirtileri Nelerdir ?

Dunning kruger rahatsızlığına sahip olan kişilerde başlıca bazı belirtiler gözlemlenmektedir. Bu etkiye sahip olan kişi;

• kendisini diğerlerinden daha üstün ve daha zeki görmektedir,
• kendisine aşırı güvenmektedir,
• kendi yeteneklerini abartır,
• kendisini diğer herkese göre uzman olarak görür,
• kendisinin orta koyduğu şeyin en iyisi olduğunu düşünür,
• her şeyin en iyisini kendisi bilir,
• dışarıdan bir eleştiriye maruz kaldığında, eleştiren kişiyi bilmemek ve o işten anlamamak ile suçlama eğilimindedir,
• kendi başarısı ve diğerlerinin başarısı arasındaki farkı ayırt edebilecek bilgi ve beceriye sahip değildir ve bu nedenle kendi başarısını abartma eğilimi oldukça yüksektir.

Bu psiklojik rahatsızlığa sahip olan kişiler kendi gelişimlerini de engellemektedirler. Yaptığı işi detaylıca göremez ve değerlendiremezler. Aslında oldukça düşük olan özgüvenlerini kendilerinden ve çevrelerinden gizlemeye çalışırlar. Bu kişiler için her zaman yalnızca kendi doğruları önemlidir. Herhangi bir duruma karşı hazırlıklıymış gibi davranırlar ve olağan görevleri üstlenmekten çekinmezler. Başarısızlık gibi bir şeyi bilmez ve kabullenmezler. Onların yanlış yaptığı bir şey yoktur ve olası bir yanlış söz konusu olduğunda kendisinin doğru olduğu konusunda ısrar edip yanlış anlaşıldığını öne sürerler. Bu nedenle suçlayıcı hareketlere eğilimleri de çok fazladır. Bütün bu davranışların temelinde düşük özgüven yatmaktadır. Aynı zamanda düşük farkındalık ve zayıf bilişsel yeteneklerde bu davranışların tetikleyicisidir. Fakat bu etkiye sahip olan kişiler aslında bu durumun farkında değillerdir. Çevresindeki kişiler onlara kendisini çok abartılı nitelendirdiğini ve kendine karşı aşırı övücü tavırlar sergilediği gibi çıkarımlarda bulunabilirler.

Sebepleri Nelerdir ?

Dunning-Kruger sendromu genellikle aşağıdaki iki temel özelliğe dayanmaktadır:

Düşük Beceri Seviyesi ile Yüksek Öz Değerlendirme: Bu sendromun etkisinde olan kişiler, belirli bir konu veya beceri alanında düşük bilgi veya yeteneğe sahipken, kendilerini bu alanda oldukça yetenekli veya uzman olarak değerlendirirler. Yani, gerçek yetenekleri ve bilgileri düşük olmasına rağmen, kendilerini aşırı iyimser bir şekilde değerlendirirler.

Yüksek Beceri Seviyesi ile Düşük Öz Değerlendirme: Öte yandan, bu konuda gerçekten yetenekli veya uzman olan kişiler, genellikle kendilerini daha düşük bir değerde görme eğilimindedirler. Yani, sahip oldukları beceri veya bilgiyi hafife alabilirler.

Dunning-Kruger sendromu, kişinin kendi yeteneklerini veya bilgisini yanlış değerlendirmesi nedeniyle hatalı kararlar almasına, gereksiz risklere girmesine veya başkalarının görüşlerini reddetmesine yol açabilir. Bu sendromun anlaşılması, kişisel gelişimde ve karar verme süreçlerinde daha sağlıklı sonuçlara ulaşmak için önemlidir. İnsanlar, bu tür bir önyargıyı tanıyarak ve gerçek yeteneklerini daha objektif bir şekilde değerlendirerek daha bilinçli kararlar alabilirler.

Dunning Kruger Etkisinin Çıkışı

Dunning kruger etkisi ilk olarak 1995 yılında McArthur Wheeler isimli bir kişinin limonun kimyası ile ilgili olağanüstü iddialar ortaya atmasıyla ortaya çıkmıştır. Wheeler, limonun kimyası nedeniyle çok ilginç bilgilere sahip olduğunu ve içeriği sebebiyle de limon ile görünmez olunabileceği kanısını savunmaktadır. Hatta yüzüne limon suyu sürerek görünmez olabileceğini inanmış ve bunu uygulamıştır. Wheeler’ın iddiasına göre limon suyunun esrarengiz kimyası nedeniyle görünmez olunabileceğini düşünür. İnandığı bu bilgi yüzünden, yüzüne limon suyu sürerek bir banka soygunu gerçekleştirmeye karar vermiştir. Bu kararı gerçekleştirmeye karar vermiş, gerçekten görünmez olduğuna inanmış ve görünmediği için kameraların kendisini kaydetmeyeceğini öne sürmüştür. Tabii ki görünmez olamamıştır fakat bir şekilde banka soygununu gerçekleştirdikten sonra kamera kayıtları incelendikten sonra aynı gün içerisinde yakalanmıştır. Bu soygunun ve inandığı düşüncenin yani kendi doğrusunun sebebi elbette ki cahilliktir. Bilimden oldukça uzak bir düşünce ve yaklaşım olmasına rağmen derin bir bilgiye sahip olduğuna inanmaktadır. Farkında olmadan kendisini çok sığ bir cehalete doğru sürüklemiştir.

Bu yaşanan olay sonrasında ise Dunning ve Kruger kendi öğrencileri üzerinde bir takım deneyler gerçekleştirmeye başlamıştır. Başarı seviyeleri farklı olan 45 öğrenci üzerinde deney için testler gerçekleştirmişlerdir. Öğrencilere yöneltilen sorular ve gerçekleştirilen deneyler sonucunda öğrencilerden kendi performanslarını değerlendirmeleri istenmiştir. %10 ve daha az oranda doğru cevaplayan öğrenciler kendi değerlendirmelerini yaparken %60’ın üzerinde doğru cevapladıklarını ve çok daha iyi bir günlerine denk gelse %70’i aşacaklarını söylemişlerdir. %90 ve üzerinde doğru cevaplayan öğrenciler ise %70’i doğru yanıtladıklarını ifade etmişlerdir.

Bütün bu fizyolojik ve psikolojik çalışmaların ışığında dunning-kruger etkisinin varlığı doğrulanmış ve kanıtlanmıştır.

Tedavisi Nasıldır ?

Bu etkinin kesin ve belirli bir tedavisi yoktur. Bu rahatsızlığa sahip olan kişilerin her birinin kendi öyküleri ele alınarak özel tedaviler gerçekleştirilmektedir. Hastanın hekimi ilaç tedavisini gerekli gördüğü durumlarda ek olarak ilaç tedavisiyle de devam edebilir.

Dunning Kruger ile Nasıl Başa Çıkılır ?

• Öncelikle herkesin her şeyi bilmek zorunda olmadığının farkına varmalısınız. Bir konuda herhangi bir bilgiye sahip olsanız hatta uzman dahi olsanız gün geçtikçe eksikleriniz çoğalmaya devam edecektir ve bu çok normal bir durumdur. Bu aşamada farkındalık önemli bir rol oynar. Her şeyin başında bunların farkında olmanız gerekmektedir.
• Bilgi birikimi ve donanım arttıkça becerileriniz de artacaktır bu nedenle yeni bilgiler edinmeye ve yeni şeyler öğrenmeye her zaman açık olmalısınız.
• Eleştirilere her zaman açık olmalısınız. Çevrenizdeki kişilerle aynı fikirde olmadığınız çatıştığınız konular varsa o konuları araştırmayı ve kendinizi geliştirmeyi denemelisiniz.