Ahmet Hamdi Tanpınar Kimdir ? | Eserleri

Ahmet Hamdi Tanpınar Kimdir ? Kariyeri, Edebi Kişiliği ve Eserleri

Ahmet Hamdi Tanpınar Kimdir ? | Kariyeri

23 Haziran 1901 tarihinde İstanbul Şehzadebaşı’nda dünyaya gelmiştir. Şair, romancı, deneme yazarı, edebiyat tarihçisi, siyasetçi ve akademisyendir. Aynı zamanda zamanının ilk öğretmenlerindendir.

Ahmet Hamdi Tanpınar’ın babası bir kadı idi, bu sebeple çocukluk döneminde ve gençliğinin ise ilk zamanlarını sürekli Ergani-Madeni, Sinop, Kerkük ve Musul gibi farklı yerlerde bulunarak geçirmiştir. Bu farklı kültürlerin içerisinde büyüyüp yetişmiştir. Babasının görevi sebebiyle gitmiş oldukları Musul’da kaldıkları dönemde annesini kaybetmiştir. Sonrasında ise babasının yeni tayini üzerine Ahmet Hamdi Tanpınar babasıyla birlikte Antalya’ya taşınmıştır ve orada 1918 yılında lise eğitimini tamamlayıp mezun olmuştur. Kadı oğlu olması Ahmet Hamdi’nin sürekli olarak farklı kültürler ve farklı insanlar tanımasını sağlamış ve bu Tanpınar’ın mesleki açıdan çok işine yaramıştır. Şöyle ki; bu farklı kültürler ona büyük ölçüde gözlem ve tespit yeteneği kazandırmıştır ve bu eserlerinde çok açık bir şekilde fark edilebilir boyuttadır.

1919 yılında yüksek tahsil eğitimi için İstanbul’a gelen Ahmet Hamdi Tanpınar Darülfünun Edebiyat Fakültesine kayıt olarak orada eğitim görmeye başlamıştır. Burada ki eğitimi sırasında Yahya Kemal Rıza Tevfik, Mustafa Şekip, Necib Asım gibi edebiyatın önde gelen hocalarıyla tanışmıştır ve Necip Fazıl Kısakürek, Mükrimin Halil Yınanç, Hasan Ali Yücel, Ahmet Kutsi Tecer gibi isimlerle de dönem arkadaşlığı yapmıştır.

Ahmet Hamdi Tanpınar’ın şiirleri ilk olarak Yahya Kemal’in desteğiyle 1921 yılında Dergah dergisinde yayımlanmıştır.

Ahmet Hamdi Tanpınar 1923 yılında Darülfünun’dan mezun olduktan sonra ilk öğretmenlik deneyimini Erzurum Lisesi’nde yapmıştır.

O zamanlarda hem Batı edebiyatına yön veren Dostoyevski, Shakespeare, Baudelaire, Goethe, Mallarme, Homeros, Herdeia ve Verlaine gibi isimleri hem de Doğu edebiyatının klasikleri olan Nedim, Şeyh Galip, Şeyhi ve Naili’yi okumuştur.

1925 yılında Konya’ya, 1927’de ise Ankara’ya tayin edilmiştir. Ankara’da beş yıl kadar (1928-1932) Ankara Erkek Lisesi, Ankara Kız Lisesi, Gazi Terbiye Enstitüsü ve Musiki Muallim Mektebi’nde edebiyat öğretmenliği yapmıştır.

O yıllarda Ankara’da Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu, Faruk Nafiz Çamlıbel, Ahmet Kutsi Tecer,
Orhan Veli Kanık Nurullah Ataç, Ahmet Muhip Dıranas, Oktay Fırat, Samet Ağaoğlu ve Melih Cevdet Anday ile birlikte bulunmuştur.

1932 senesinde İstanbul’a tayini çıkmış ve Kadıköy Lisesi’nde öğretmenlik yapmıştır. 1933 yılında Güzel Sanatlar Akademisi’nde, Sanat Tarihi kürsüsünde estetik ve mitoloji alanlarında akademisyenlik yapmaya başlamıştır. 1939 senesinde İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde açılmış olan Yeni Türk Edebiyatı kürsüsüne profesör olarak atanmıştır.

Ankara’daki ortamı Ahmet Hamdi Tanpınar’ın edebiyat anlayışını, görüş ve düşüncelerini iyice derinleştirmiştir. Bu akademideki de ortamı da sanat alanında Tanpınar’ı geliştirip, derinleştirmiştir. Zaten geniş ve zengin bir kültüre sahip olan Tanpınar eğitmenlik kariyerinde de denk geldiği ortam ve kişilikler sayesinde kültürüne kültür, derin düşüncelerine derinlik katarak kendini her alanda geliştirmeye devam etmiştir.

Ahmet Hamdi Tanpınar, 1943 seçimlerinde Maraş milletvekili olarak meclise girmiş ve üç sene boyunca bu görevi sürdürmüştür 1946 yılında milletvekilliği sona erdikten sonra kısa bir süre Milli Eğitim müfettişi olarak görevlendirilmiştir fakat 1948’de Güzel Sanatlar Akademisindeki kadrosuna tekrar dahil olmuştur. 1949’da edebiyat fakültesi kürsüsündeki görevine yeniden atanmıştır ve bu görevi vefatına kadar sürdürmüştür.

1953-1959 seneleri arasında farklı sebeplerle yurtdışı seyahatleri yapma fırsatı bulmuştur: İngiltere, Hollanda, İspanya, Almanya, Fransa, Portekiz, İtalya ve İsviçre ve Avusturya…

24 Ocak 1962’de kalp krizi nedeniyle hayata gözlerini yummuştur. Ahmet Hamdi Tanpınar’ın kabri Aşiyan Mezarlığı’nda öğrencisi olduğu Yahya Kemal’in mezarının yanındadır.

Kabaca Edebi Kişiliği

• Değerli bir şair, büyük bir hikayeci ve iyi bir romancıdır aynı zamanda derin düşüncelerle dolu denemeler de ortaya çıkarmıştır.
• Edebiyatta güzellik ve mükemmeliyete ön planda yer vermiştir.
• Fikre çok önem vermiştir ve eserlerinde derinlik ön plandadır.
• Ahmet Hamdi Tanpınar Türk edebiyatının en büyük şahsiyetlerinden birisidir.
• Yahya Kemal ve Ahmet Haşim’in öğrencisidir.
• Batı edebiyatından örnek aldığı isimler Paul Valery ve Marcel Proust’tur.
• Nesirleri “sanatkarane” bir üsluba sahiptir.
• Halit Ziya Uşaklıgil’den sonra gelen en büyük “üslupçu”dur.

Eserleri

• Tevfik Fikret: Hayatı, Şahsiyeti, Şiirleri ve Eserlerinden Seçmeler (1937)
• Namık Kemal Antolojisi (1942)
• Abdullah Efendi’nin Rüyaları (1943)
• Beş Şehir (1946)
• On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi (1949)
• Huzur (1949)
• Yaz Yağmuru (1955)
• Şiirler (1961)
• Saatleri Ayarlama Enstitüsü (1961)
• Yahya Kemal (1962)
• Edebiyat Üzerine Makaleler (1969)
• Yaşadığım Gibi (1970)
• Sahnenin Dışındakiler (1973)
• Tanpınar’ın Mektupları (1974)
• Mahur Beste (1975)
• Aydaki Kadın (1987)
• İki Ateş Arasında (1998)
• Edebiyat Dersleri (2002)
• Tanpınar’dan Ders Notları (2004)
• Günlüklerin Işığında Tanpınar’la Baş Başa (2007)

Tüm Şiirleri

Şiirler

• Ne İçindeyim Zamanın
• Sabah
• Yavaş Yavaş Aydınlanan
• Bendedir Korkusu
• Şiir
• Uyanma
• Deniz Ufkunda
• Sabaha Karşı
• Selam Olsun
• Yollar Çok Erken…
• Siyah Atlar
• Bir Heykel İçin
• Bir Gül Tazeliği
• Başka Bir Yıldızda
• Sesin
• Bir Gül Bu Karanlıklarda
• Gezinti
• Hatırlama
• Rıhtımda Uyuyan Gemi
• Her Şey Yerli Yerinde
• Bütün Yaz
• Defne Dalı
• Musiki
• Güller ve Kadehler
• Ayna
• Mavi, Maviydi Gökyüzü
• Karışan Saatler İçinde…
• Uyku Sularında
• Bursa’da Zaman
• Bir Gün İcadiye’de
• Ey Kartal Bakışlı
• Dönüş
• Gül
• Bırak Aydınlığa
• Deniz
• Raks
• Akşam
• Eşik
• Zaman Kırıntıları
• Avare İlhamlar
• Üst Üste
• Son Yağma
• Başımızın Üstünde Bir Bulutun
• Altın Güzeldir
• Kış Bahçesi
• Boğaz’da Bir Gece
• İnsanlar Arasında

İlk Şiirler

• Şehriyar
• Musul Akşamları
• Sonbahar
• Madalyon
• Hicret
• Annem İçin
• Isfahan
• Kerem’e
• Odalarda Akşam
• Beyaz Taş
• Kalbim
• Bir Yolcuya
• Senenin Son Gecesi
• Sonbahar
• Ölü
• Leyla
• Aynalar
• Sen ve Ben
• Yaralı
• Yolculuk
• Sabah
• Günlerimiz
• Hep Aynı Gül
• Eşik
• Yarasa
• Sayıklama
• Yağmur
• Raks

Yayımlanmamış Şiirler

• Duru Bir Su Üstünde Uçsuz Bucaksız
• Merdiven
• Hangi Eşikte
• Sis
• Ölüler
• Kış Bahçesi
• Sis
• Gelecek