Tasarımcının Görsel Düzenleme Üzerine Etkisi

Tasarımcının Görsel Düzenleme Üzerine Etkisi

Düzenleme işleminin nesneye kazandırdığı, tasarım sürecinde ve sonrasında ortaya çıkan bazı özellikler bulunur. Bunlardan en önemlisi, düzenleme işleminin nesneye ya da nesneler bütününe alıcı tarafından algılanmayı kolaylaştıracak bir nitelik kazandırmasıdır. Geiger bu özelliği, “düzenlenmiş olma, yabancı nesneleri ben için egemen olunabilir şeylere çevirir” şeklinde ifade eder. Diğer özellik, düzenleme ya da biçim verme işleminin, kaosun ardıl evresi yani tasarım sürecinde estetik kaygının devreye girdiği ilk adım olmasıdır. Kaosun kozmosa doğru evrildiği sürecin yürütücü unsuru olan düzenleme, aynı zamanda estetik değerin ortaya çıkma nedenidir. Kuşkusuz tasarımcı, tasarım sürecinin başlangıcından itibaren bir estetik kaygı güder; alıcıdaki estetik değer, tasarım ürününün alıcıyla buluştuğu deneyimde ortaya çıkar ve tasarımın temel ögelerinden biridir. Tasarımcının düzenleme işlemi sırasında aldığı kararlar, ürünün estetik niteliğini ve estetik deneyim sürecini etkilediği kadar alıcının nihai kararını da etkileyebildiğinden, tasarımcının estetik deneyim süreci üzerindeki egemenliği, tasarım üzerindeki egemenliğini de artırır. Düzenleme işlemi, sonunda tasarım ürününün bir biçime ve estetik değere kavuştuğu bir inşa sürecidir. Biçim, ürüne doğal işlevini yani görevini yerine getirebilme, ihtiyacı karşılama, ekonomik olma, kullanışlı ya da kalıcı olma gibi üründen beklenen pragmatik işlevleri kazandırırken düzenleme işlemi, ürüne yüklenen bir dizi estetik niteliği sağlar. Ürünün estetik nitelikleri, alıcıda çeşitli duygular ya da haz uyandırdığından onu estetik bir deneyime sürükler.

Tasarımcılar tasarladıkları ürünler vasıtasıyla alıcıda duygulanımlar oluşturur. Bu duygulanım, alıcıyı bir estetik deneyime sürükler. Alıcı ile ürün arasında yaşanan bu süreçte tasarımın etkisi ve tasarımcının düzenleme işleminde aldığı kararlar kritik öneme sahiptir. Düzenleme işlemi, estetik deneyimin sürecine etki eden estetik, etik ve empatik kararları alma ve uygulama aşamasıdır. Alıcının merkeze alındığı bir tasarım anlayışı, tasarımcının estetik deneyime tutarlı ve bilinçli yaklaşımı, onun tasarım üzerindeki kontrolünü artırarak tasarım yönetimini sağlam zemine oturtabilir. Kuşkusuz estetik beğeni öznel bir kavramdır; farklı bireylere, kültürlere ya da zamanın ruhuna göre değişebilir. Yapılan çıkarımlar, estetik deneyim sürecinin tamamını çıktıları kesin bir şekilde saptamaya yönelik değildir. Wright, deneyimin tasarımcının bırakmak istediği etkiyle ilgili olduğu kadar bireylerin etkileşime ne getirdiğiyle de ilgili olduğunu söyleyerek estetik deneyimin mühendisliğini yapmak ya da deneyimi güçlü bir şekilde kontrol etmenin her zaman mümkün olmadığını belirtir. Burada amaç, estetik deneyimin ilkelerini serimlemek değil, alıcıyı merkeze alan bir tasarım anlayışıyla estetik deneyim sürecine ilişkin pratikleri anlamaya ve empati yeteneğimizi artırmaya çalışmak olmalıdır.