Sanatın İlkeleri

Sanatın İlkeleri

• Hareket: Sanat eserleri genellikle hareketsiz nesneler içerir fakat sanatçının sanatın unsurlarından faydalanarak nesneler üzerinde hareket yanılsaması oluşturabilmesi mümkündür. Hareket, izleyicinin gözünün eser üzerinde gezindiği şekli ifade eder ve yetenekli bir sanatçı hareket ilkesini kullanarak izleyicinin gözlerinin sanat eseri üzerinde hareket edeceği konumları kontrol edebilir.
• Bütünlük: Herkesin belirli bir esere vereceği tepki farklı olacağından bütünlük öznel bir ilkedir. Bütünlük eserde kullanılmış olan öğelere, nesnelere ve unsurlara bağlıdır. Bütünlük eserdeki unsurların dengesini ifade eder. Gerçek bütünlüğe sahip olan bir sanat eseri sanatın tüm unsurlarını içerisinde bir araya getirerek onları karıştırmadan, birbirilerini tamamlayacak şekilde bütünler.
• Ahenk: Ahenk ilkesi birazcık bütünlük ilkesine benzerdir, buna da öznel diyebiliriz. Ahenk, adı üstünde uyumu ve tutarlılığı ifade eder. Eserin içerisinde barındırdığı unsurların birbirleriyle kaynaşması ve uyum içerisinde olması gerekir. Birbiriyle bağdaşmayan unsurların uyumsuzluk durumu yani kakafoni yaratır ve tutarsız bir çalışma elde edilmiş olur.
• Çeşitlilik: Çeşitlilik: Bütünlük ve ahenk dedik ama sırf eseri belirli bir tutarlılık ve uyum içerisinde kalması için çeşitlilikten kaçmamak lazım. Tek bir unsura bağlı kalarakta çeşitlililiğe sahip bir eser ortaya koyabiliriz ayrıca sanatçının temlinde tek bir unsura bağlı kalarak ilerlemesi eser için çok önemlidir. Renk paletlerinden sıklıkla yararlandığımız zaman eserimizde farklı renk çeşitleri olacağından otomatikman eser çeşitlilik kazanmış olur. Renk gibi eserlerde kullandığımız unsurlarla snaat eserinde çeşitlilik yaratmamız mümkündür. Bu sayede çalşmaya hem çeşitlilik katmış oluruz hem de ilgi çekiciliğini arttırmış oluruz. Kaş yapalım derken göz çıkarmamak lazım bundan dolayı çeşitliliği de abartmadan tadında bırakarak eserde ki uyum, ahenk ve tutarlılığı bozmadan dengeli bir şekilde kullanmalıyız. Aksi takdirde tutarsz ve karmaşık bir çalışma ortaya çıkmış olur.
• Denge: Denge, tutarlılık ile benzer bir ilkedir. Denge ilkesi, kullandığımız çeşitli unsurların birbirleri ile arasında oluşturdukları tutumdur. Genel anlamda eserin bütünlük kıvamıyla ilgilidir. Üç çeşit denge vardır: Simetrik denge, asimetrik denge ve radyal denge…

1. Simetrik Denge: Adı üstünde simetrik denge, eserin üzerinde bulunan nesnelerin birbirleriyle orantılı ve tam ortalı şekilde konumlandırılması ile elde edilen dengedir. Eserdeki çeşitli unsurların ve nesnelerin yatay-dikey dağılımlar eşittir.
2. Asimetrik Denge: Asimetrik dengesiz ve yamuk olarak biliniyor. Evet, doğru ama öyleyse dengeli bir sanat eserinin nasıl asimetrik olabilir diye haklı olarak sorgulayacaksınız. Fakat bir sanat eseri aynı anda hem dengeli hem de asimetrik olabilir. Eserin çeşitli çalışma alanlarının birbirinden farklı ama eşit ağırlıklara sahip olması asimetrik dengeye sahip olduğunu gösterir.
3. Radyal Denge: Radyal, belirli bir merkezden çevreye dağıtılan eksenlere göre simetrik olan dengedir.

• Kontrast: Birbirinden farklı şekilleri veya siyah ve beyaz gibi zıt renkleri yan yana konumlandırılabilir. Aydınlık ve karanlık dengesi de kontrast ile sağlanabilir. Tezat oluşturabilecek unsurlar kontrast yaratmak için kullanılabilir. Çalışmada dikkat çekmek istenilen noktalarda kontrast kullanılabilir.
• Oran: Sanatta oran, eserde kullanılan nesnelerin her birine tek başına bakıldığında kendi içlerinde olan büyüklükleridir. Yani eserde bir insan formu var ise başı gövdeye, gövdeyi de bacaklara oranlara küçük çizilmesi gerekir. Normal bir insan çiziminde olması gereken oran 7 baş ve bir başın 1/2 oranı. 7 ve 1/2 kafa oranıyla ortalama bir insan çizebilirsiniz. Hayatta var olduğu gibi çizerken de her şeyin bir oranı olmalıdır.
• Motif ve Ritim: Sanatta motif, renkler ve şekiller gibi diğer unsurların belirli bir kompozisyon halinde kullanılması ve kendini tekrarlaması halidir. Bu motiflerin sanat eselerinde görünme biçimi ve diğer motifler ile ilişkilendirilmesi ritim yaratır ve bu ritimler izleyicinin gözünü eserin üzerinde gezdirmesi ve hareket ettirebilmesinde yardımcı olurlar.